9. SINIF TÜRK EDEBİYATI FIRAT YAYINLARI CEVAPLARI
30. metin
Günümüz Türkçesiyle
Kara tünüğ keçürsedim Karanlık gecenin geçmesini,
Agır unı uçursadım Ağır uykunun uçmasını istedim.
Yetikenig kaçursadım Yedikardeşler yıldızının dönüşünü defalarca saydım.
Sakış içre künüm toğdı Ben sayarken günümün güneşi doğdu.
Şairi ve hangi tarihte söylendiği bilinmiyor.
31. metin
Şol salınıp giden dilber
Boyuna kurban olduğum
Eğlen burda tanışalım
Diline kurban olduğum
Sabahtan uğradım yâre
İşimden oldum âvâre
Ayağın bastığın yere
Tozuna kurban olduğum
…
Karac’oğlan eder daim
Yâr ile nic’olur hâlim
Anası bir katı zalim
Kızına kurban olduğum
Karacaoğlan (XVI. yüzyıl)
32. metin
Güzel senden ayrılalı
Haylı zaman oldu gel gel
Bak gözümden akan yaşım
Âb-ı revân oldu gel gel
Böyle m’olur küsüp gitmek
Seni seveni terk etmek
Haram oldu yemek içmek
İşim figân oldu gel gel
…
Âşık (XVII. yüzyıl)
33. metin
…
Çoktur bu âlemde boşa yelenler
Kande bilenler ile bilmeyenler
Eskiden âdettir dağdan gelenler
Bağda olanları kovar demişler.
Dediler bu Pendi sordumsa kime
Tuz ekmek bilmezse müşkilim deme
Kül kömür ye nâmerd lokmasın yeme
Gün olur başına kakar demişler.
Levnî (XVIII. yüzyıl)
34. metin
Hak yoluna gidenlerin
Asâ olsam ellerine
Er pîr vasfın edenlerin
Kurban olsam dillerine
…
Vücudumu kavursalar
Yönüm yâre çevirseler
Harman edip savursalar
Muhabbetin yellerine
Seyranî (IX. yüzyıl)
35. metin
Güzelliğin on par’etmez
Bu bendeki aşk olmasa
Eğlenecek yer bulaman
Gönlümdeki köşk olmasa
Tabirin sığmaz kaleme
Derdin dermandır yâreme
İsmin yayılmaz âleme
Âşıklarda meşk olmasa
…
Âşık Veysel (XX. yüzyıl)
21. a. 30, 31, 32, 33, 34 ve 35. metinler özellikle yüzyılları belirtilerek arka arkaya verilmiştir. Araştırma çalışmasından da edindiğiniz bilgilere göre seçilen bu şiirlerin, Türk şiir geleneği içinde hangi gruba dâhil edilebileceğini nedenleriyle belirtiniz.
21. a. 30. metin: Eski Türk Edebiyatına (Destan dönemi ) aittir. İçinde Öz Türkçe kelimeler var ve diğerlerine göre anlaşılması daha zordur.
31. metin: Halk şiiri geleneğidir. Halk söyleyişleri var , dörtlüklerle ve heceyle yazılmıştır.
32. metin: Yine halk şiiri geleneğidir. Halk söyleyişleri var , dörtlüklerle ve heceyle yazılmıştır.
33. metin: Divan Edebiyatı geleneğidir. Aruzla yazılmış ve Osmanlıca kelimeler fazladır.
34. metin: Halk şiir geleneği hakimdir.
35. metin: Modern edebiyat içinde yazılmış olsa yazarı halk geleneğinden beslenmiştir.
b. 30, 31, 32, 33, 34 ve 35. metinlerin yapısını oluşturan birimleri, ahenk unsurlarını ve temasını bulunuz. Bu yapı, ahenk unsurları ve temaların ilk olarak hangi yüzyılda ortaya çıktığını söyleyebilir misiniz? Türk şiir geleneği içerisinde, geleneği oluşturan ve yaşatan şairlerin yüzyıllarca niçin birbirlerini etkilediklerini belirtiniz. Türk şiirinin tarihî gelişimi hakkında yaptığınız araştırma çalışmasından edindiğiniz bilgileri de kullanarak Türk dilinin şiir geleneğini oluşturan unsurları metinlerden örneklerle gösteriniz.
b. Türk şiirinin ahenk unsurları Orta Asya’da tarihin bilinmeyen karanlık devirlerinden itibaren sözlü olarak ortaya çıkmıştır. Şairler içinde bulundukları şairlerden ya da daha öncekilerin yazdıklarından ister istemez etkilenirler. Türk şiirinden 4 gelenek göze çarpmaktadır:
1. Destan geleneği: Eski Türk edebiyatı olarak bilinir. Sözlü kültür vardır. Anonimdir. Konuları yiğitlik , doğa ve sevda gibi konulardır.
2. Halk Edebiyatı geleneği: Destan dönemi edebiyatının İslamiyet’ten sonraki şeklidir. İçinde İslamiyet vardır. Anonim, tekke ve aşık olmak üzere üç koldan ilerler.
3. Divan Edebiyatı geleneği: 13. Yüzyıldan itibaren oluşan ve İran ve Arap etkisi görülen edebiyattır. Dili Arapça,Farsça ve Türkçe karışıktır. Kalıplaşmış şekilleri olan ağır ve ağdalı bir dili olan ama kesinlikle sistemli bir edebiyat geleneğidir. 13-19 yüzyıl arasında devam eder. Osmanlı izleri vardır.
4. Modern Edebiyat geleneği: Tanzimat’la birlikte Batı’yı tanıyanların Fransa’dan getirmeye çalıştığı edebiyattır ki şekil ve ahenk unsurları bakımından değişim kendini gösterir. Serbest nazım daha çok kullanılmıştır.
c. 30. metnin şairi niçin doğa ile ilgili kelimeleri, Karacaoğlan güzelliği metheden kelimeleri, Levnî dinle ilgili kelimeleri ve temaları kullanmışlardır? Şiirlerin söylendiği / yazıldığı sosyal ve kültürel ortam şiirlere hangi farklı söyleyiş özelliklerini kazandırmıştır? Açıklayınız.
c. Şairlerin yaşadıkları sosyal çevre şairin üzerinde etkili olmuştur. Mesela Levni’nin yetiştiği ortam medrese kültürü hakimdir ve ister istemez bu da şiirlerine yansımıştır. Karacaoğlan da medrese görmemiş halk aşığıdır ondan beklenilen şey sevgilinin güzelliği anlatmaktır.
22. Bir İngiliz, Fransız, Iraklı, Kenyalı vb. Türk dilinin şiir geleneğiyle şiir yazar mı? Tartışınız. Tartışmanız sonucunda ortaya çıkan görüşü tahtaya yazınız.
22. Yazamaz. Yazabilmesi dilimize hakim olması yeterli olmaz aynı zamanda geleneğimize dair bütün şiirleri ve özellikleri bilmesi lazım.
23. 30, 31, 32, 33, 34 ve 35. metinler altı yüzyılın sanat anlayışını yansıtan eserlerdir. Türk halk şiiri hakkında yaptığınız araştırmadan edindiğiniz bilgileri de kullanarak bu metinlerin, Türk halk şiirinin hangi nazım biçim ve türleriyle oluşturulmuş olabileceğini belirtiniz.
23. Koşuk , Koşma, güzelleme gibi tür ve şekillerle yazmışlardır.
Günümüz Türkçesiyle
Kara tünüğ keçürsedim Karanlık gecenin geçmesini,
Agır unı uçursadım Ağır uykunun uçmasını istedim.
Yetikenig kaçursadım Yedikardeşler yıldızının dönüşünü defalarca saydım.
Sakış içre künüm toğdı Ben sayarken günümün güneşi doğdu.
Şairi ve hangi tarihte söylendiği bilinmiyor.
31. metin
Şol salınıp giden dilber
Boyuna kurban olduğum
Eğlen burda tanışalım
Diline kurban olduğum
Sabahtan uğradım yâre
İşimden oldum âvâre
Ayağın bastığın yere
Tozuna kurban olduğum
…
Karac’oğlan eder daim
Yâr ile nic’olur hâlim
Anası bir katı zalim
Kızına kurban olduğum
Karacaoğlan (XVI. yüzyıl)
32. metin
Güzel senden ayrılalı
Haylı zaman oldu gel gel
Bak gözümden akan yaşım
Âb-ı revân oldu gel gel
Böyle m’olur küsüp gitmek
Seni seveni terk etmek
Haram oldu yemek içmek
İşim figân oldu gel gel
…
Âşık (XVII. yüzyıl)
33. metin
…
Çoktur bu âlemde boşa yelenler
Kande bilenler ile bilmeyenler
Eskiden âdettir dağdan gelenler
Bağda olanları kovar demişler.
Dediler bu Pendi sordumsa kime
Tuz ekmek bilmezse müşkilim deme
Kül kömür ye nâmerd lokmasın yeme
Gün olur başına kakar demişler.
Levnî (XVIII. yüzyıl)
34. metin
Hak yoluna gidenlerin
Asâ olsam ellerine
Er pîr vasfın edenlerin
Kurban olsam dillerine
…
Vücudumu kavursalar
Yönüm yâre çevirseler
Harman edip savursalar
Muhabbetin yellerine
Seyranî (IX. yüzyıl)
35. metin
Güzelliğin on par’etmez
Bu bendeki aşk olmasa
Eğlenecek yer bulaman
Gönlümdeki köşk olmasa
Tabirin sığmaz kaleme
Derdin dermandır yâreme
İsmin yayılmaz âleme
Âşıklarda meşk olmasa
…
Âşık Veysel (XX. yüzyıl)
21. a. 30, 31, 32, 33, 34 ve 35. metinler özellikle yüzyılları belirtilerek arka arkaya verilmiştir. Araştırma çalışmasından da edindiğiniz bilgilere göre seçilen bu şiirlerin, Türk şiir geleneği içinde hangi gruba dâhil edilebileceğini nedenleriyle belirtiniz.
21. a. 30. metin: Eski Türk Edebiyatına (Destan dönemi ) aittir. İçinde Öz Türkçe kelimeler var ve diğerlerine göre anlaşılması daha zordur.
31. metin: Halk şiiri geleneğidir. Halk söyleyişleri var , dörtlüklerle ve heceyle yazılmıştır.
32. metin: Yine halk şiiri geleneğidir. Halk söyleyişleri var , dörtlüklerle ve heceyle yazılmıştır.
33. metin: Divan Edebiyatı geleneğidir. Aruzla yazılmış ve Osmanlıca kelimeler fazladır.
34. metin: Halk şiir geleneği hakimdir.
35. metin: Modern edebiyat içinde yazılmış olsa yazarı halk geleneğinden beslenmiştir.
b. 30, 31, 32, 33, 34 ve 35. metinlerin yapısını oluşturan birimleri, ahenk unsurlarını ve temasını bulunuz. Bu yapı, ahenk unsurları ve temaların ilk olarak hangi yüzyılda ortaya çıktığını söyleyebilir misiniz? Türk şiir geleneği içerisinde, geleneği oluşturan ve yaşatan şairlerin yüzyıllarca niçin birbirlerini etkilediklerini belirtiniz. Türk şiirinin tarihî gelişimi hakkında yaptığınız araştırma çalışmasından edindiğiniz bilgileri de kullanarak Türk dilinin şiir geleneğini oluşturan unsurları metinlerden örneklerle gösteriniz.
b. Türk şiirinin ahenk unsurları Orta Asya’da tarihin bilinmeyen karanlık devirlerinden itibaren sözlü olarak ortaya çıkmıştır. Şairler içinde bulundukları şairlerden ya da daha öncekilerin yazdıklarından ister istemez etkilenirler. Türk şiirinden 4 gelenek göze çarpmaktadır:
1. Destan geleneği: Eski Türk edebiyatı olarak bilinir. Sözlü kültür vardır. Anonimdir. Konuları yiğitlik , doğa ve sevda gibi konulardır.
2. Halk Edebiyatı geleneği: Destan dönemi edebiyatının İslamiyet’ten sonraki şeklidir. İçinde İslamiyet vardır. Anonim, tekke ve aşık olmak üzere üç koldan ilerler.
3. Divan Edebiyatı geleneği: 13. Yüzyıldan itibaren oluşan ve İran ve Arap etkisi görülen edebiyattır. Dili Arapça,Farsça ve Türkçe karışıktır. Kalıplaşmış şekilleri olan ağır ve ağdalı bir dili olan ama kesinlikle sistemli bir edebiyat geleneğidir. 13-19 yüzyıl arasında devam eder. Osmanlı izleri vardır.
4. Modern Edebiyat geleneği: Tanzimat’la birlikte Batı’yı tanıyanların Fransa’dan getirmeye çalıştığı edebiyattır ki şekil ve ahenk unsurları bakımından değişim kendini gösterir. Serbest nazım daha çok kullanılmıştır.
c. 30. metnin şairi niçin doğa ile ilgili kelimeleri, Karacaoğlan güzelliği metheden kelimeleri, Levnî dinle ilgili kelimeleri ve temaları kullanmışlardır? Şiirlerin söylendiği / yazıldığı sosyal ve kültürel ortam şiirlere hangi farklı söyleyiş özelliklerini kazandırmıştır? Açıklayınız.
c. Şairlerin yaşadıkları sosyal çevre şairin üzerinde etkili olmuştur. Mesela Levni’nin yetiştiği ortam medrese kültürü hakimdir ve ister istemez bu da şiirlerine yansımıştır. Karacaoğlan da medrese görmemiş halk aşığıdır ondan beklenilen şey sevgilinin güzelliği anlatmaktır.
22. Bir İngiliz, Fransız, Iraklı, Kenyalı vb. Türk dilinin şiir geleneğiyle şiir yazar mı? Tartışınız. Tartışmanız sonucunda ortaya çıkan görüşü tahtaya yazınız.
22. Yazamaz. Yazabilmesi dilimize hakim olması yeterli olmaz aynı zamanda geleneğimize dair bütün şiirleri ve özellikleri bilmesi lazım.
23. 30, 31, 32, 33, 34 ve 35. metinler altı yüzyılın sanat anlayışını yansıtan eserlerdir. Türk halk şiiri hakkında yaptığınız araştırmadan edindiğiniz bilgileri de kullanarak bu metinlerin, Türk halk şiirinin hangi nazım biçim ve türleriyle oluşturulmuş olabileceğini belirtiniz.
23. Koşuk , Koşma, güzelleme gibi tür ve şekillerle yazmışlardır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder