9. SINIF TÜRK EDEBİYATI FIRAT YAYINLARI CEVAPLARI
22. metinMİLLET ŞARKISI
Çiğnendi yeter, varlığımız cehl ile kahre
Doğrandı mübârek vatanın bağrı sebebsiz.
Birlikte bugün bulmalıyız derdine çâre;
Can kardeşi, kan kardeşi, şan kardeşiyiz biz.
Millet yoludur, hak yoludur, tuttuğumuz yol;
Ey hak, yaşa; ey sevgili millet, yaşa … Var ol!
…
Tevfik FİKRET
12. a. Sınıfınızdan iki arkadaşınızı seçiniz. Bu arkadaşlarınızdan biri “Millet Şarkısı” adlı şiiri düz yazı gibi diğeri ise şiir gibi okusun. Metni şiir ve düz yazı gibi okuyan arkadaşlarınızın çıkardıkları seslerin aynı olup olmadığını tartışınız. Tartışmanız sonucu oluşan ortak görüşü tahtaya yazınız.
a.Şiiri etkili kılan okunuşu ve anlamındaki duygunun verilmesidir. Çıkan sesler aynı olabilir ama etki aynı olmaz.
23. metin
TÜRKÜ
Pınar başından bulanır (Pı nar ba şın dan bu la nır : 8’li hece ölçüsü, duraksız)
İner ovayı dolanır
Sende çok mallar talanır
Dağlar duman oldu (Dağ lar du man ol du : 2 + 2 + 2 = 6’lı hece ölçüsü)
Çayır çemen oldu
Ben yâri görmedim (Ben yâ ri gör me dim : 3 + 3 = 6’lı hece ölçüsü)
Hâlim yaman oldu
…
Anonim
b. “Millet Şarkısı” ve “Türkü” adlı metinlerde ahengi sağlayan ses, hece, kelime ve dizeler var mıdır? İnceleyiniz. Bu iki şiirin söyleyişleri (coşkulu, hüzünlü, sevinçli vb.) aynı mıdır? Belirleyiniz.
b. Her iki metinde ahenk unsurlar vardır ama her iki şiirinde okunuşları birbirinden faklıdır. 1. Şiir coşkulu 2. Şiir ise hüzünlü okunuşa sahiptir.
c. Türkü’nün birinci bölümü (bend) ve ikinci bölümündeki (kavuştak) dizelerin ses özellikleri, ölçüsü ve durakları niçin farklı oluşturulmuştur? Açıklayınız.
c. Türküler müzik eşliğinde söylenir . Kavuştak ve bend olmak üzere iki bölümden oluşurlar. Bu iki bölümünde ezgi ve söylenişleri birbirinden faklıdır.
24. metin
GAZEL
I. Bu gamze değil / belâdır ey dost
Bu hande değil / cefâdır ey dost
…
II. Ben yâd— mıyım ki cân seninle
Halk olmadan âşinâdır ey dost
Ölçü: Mef’ûlü mefâ’ilün fa’ûlün
Ahmet Paşa
13. Ahmet Paşa’ya ait gazelin ilk beytini sesinize robot sesi tonu vererek okuyunuz. Daha sonra da sesinize duygu tonu katarak okuyunuz. Bu iki okuma arasındaki farklılığın nedenini belirtiniz.
13. Ritim, ahenk ve ses özelliklerini kaybeder.
25. metin
SALKIM SÖĞÜT
Akıyordu su
gösterip aynasında söğüt ağaçlarını.
Salkım söğütler yıkıyordu suda saçlarını
Yanan yalın kılıçları çarparak söğütlere
koşuyordu kızıl atlılar güneşin battığı yere!
…
Atlılar atlılar kızıl atlılar,
atları rüzgâr kanatlılar!
Atları rüzgâr kanat …
Atları rüzgâr …
Atları …
At …
Rüzgâr kanatlı atlılar gibi geçti hayat!
…
Nâzım HİKMET
14. a. Sınıfınızda üç gruba ayrılınız. Grubun ilkiyle 23. metin olarak verilen türküyü, ikincisiyle 24. metin olarak verilen Ahmet Paşa’nın şiirini, üçüncüsüyle “Salkım Söğüt” adlı metni; dizelerindeki ses özellikleri, duraklarının düzenli verilmesi ve şiir vezinlerinden dolayı bir ritim farklılığı olup olmadığı ölçütleriyle inceleyiniz. Bulduğunuz sonucu sınıfınıza açıklayınız.
a. Türkü: Hece ölçüsü kullanılmış
Ahmet Paşanın şiiri: Aruz ölçüsü kullanılmış
Salkım Söğüt: Serbest tarzda yazılmıştır.
Her şiirin ölçüsü ne olursa olsun farklı bir okunuşa ve ses özelliğine sahiptir.
b. “Millet Şarkısı”, “Türkü”, “Salkım Söğüt” adlı metinlerin ve Ahmet Paşa’ya ait şiirin hangi şiir ölçüleri kullanılarak oluşturulduğunu belirtiniz. “Millet Şarkısı” adlı şiirin ölçüsü diğer metinlerden hangisine benziyor? Bulunuz.
b. Türkü ve Ahmet Paşa’nın şiirleri ölçülü tarzda yazılmıştır. Salkım Söğüt şiiri diğerlerinden faklıdır. Millet Şarkısı aruzla yazıldığı Ahmet Paşa’nın şiirine benziyor şekil olarak.
15. a. Türkünün ilk bendinin kafiye düzeni aşağıda verilmiştir. Siz de kavuştak bölümünün kafiye düzenini bulunuz.
a. Dağlar duman oldu
Çayır çemen oldu
Ben yâri görmedim
Hâlim yaman oldu
Oldu sözcükleri redif, -n sesi ise yarım kafiyedir.
b. “Bu gamze değil belâdır ey dost
Bu hande değil cefâdır ey dost” beytinde ve
“Atlılar atlılar kızıl atlılar,
Atları rüzgâr kanatlılar!
Atları rüzgâr kanat…
Atları rüzgâr…
Atları…
At…
Rüzgâr kanatlı atlılar gibi geçti hayat!”
bendinde söyleyiş farklılığı var mıdır? Her iki şiirde de kafiye ve redif bulunuyor mu? Bu şiirlerden hangisini dize ortasından bölerseniz bir dörtlük kafiyesi bulursunuz? Bu şiirlerin hangisinde sesli (asonans) ve sessiz (aliterasyon) harflerin tekrarından doğan bir ahenk kullanılmıştır?
Beyitteki koyu yazılan kelime ve ekler ile bentte ve beyitte altı çizili seslerin özellikleri nedir? Açıklayınız.
b. Söyleyiş farklılığı vardır. Bu şiir serbest nazımla yazıldığı için diğerlerinden farklıdır.
16. a. “Millet Şarkısı” adlı metin Serveti fünun Edebiyatı, Ahmet Paşa’ya ait “Gazel” Divan Edebiyatı, “Salkım Söğüt” adlı şiir Cumhuriyet Dönemi Edebiyatına ait edebî ürünlerdir. Türkü anonim olduğu için hangi edebî dönemde oluşturulduğu kesin olarak söylenemez. Bu dört şiirin hepsinde de kendine ve dönemlerine özgü bir ses ve ritim anlayışı mevcuttur. İncelenen bu şiirlerde hangi ses ve ritim unsurları vardır? Aşağıya maddeleyerek yazınız (Soruyu cevaplandırırken farklı edebî dönemlerde oluşan ses ve ritim özellikleri hakkında yaptığınız araştırmadan edindiğiniz bilgileri de kullanınız.).
a. Kısaca söylemek gerekirse birinci ve üçüncü şiir aruzla yazılmıştır. Aruz ölçüsü ile müzik iç içe geçmiştir. Burda kafiye ve rediflerin kullanılması ahenk sağlamıştır. Diğer şiirde serbest nazım yazılmıştır fakat burda da ses özellikleriyle şekil özelliklerinin iç içe kullanılması şiiri etkili kılmıştır. (Şiirin şekline bakıldığında her dizede sözcük sayısı azalmaktadır. Şair atlıların yanından ayrılması ile çıkardıkları sesin ufukta kaybolmasını vermeye çalışmışlardır.)
b.“Millet Şarkısı”, “Türkü”, “Gazel” ve “Salkım Söğüt” adlı şiirler, ses ve ritim açısından bir¬birleriyle ne tür benzerlikler gösteriyor? Aşağıya yazınız.
b. Aruzla yazılan şiirler aruzun yapısı gereği bir ahenk vardır çünkü aruz seslerin uzunluğu ve kısalığına dayanır. Yani Millet Şarkısı ve Gazel bu türe girer. Türkü de hem söylenişinde sazın olması hem de hecenin ölçü ve duraklarının olması onu ahenkli kılar. Özellikle hece ölçüsünde durakların olması bunun içindir. Salkım Söğüt ise serbest yazılmasına rağmen onda da ahenk vardır çünkü kelimeler ses değerlerinin belli sistem içinde kullanılması da ahengi sağlar.
Bu şiirlerin, döneminin ses ve ritim özelliklerini yansıtıp yansıtmadığını nedeniyle söyleyiniz.
Yansıtır.
c. Bu şiirlerde ele alınan temaları belirtiniz.
ç. Bu şiirlerin temaları ve şairlerinin, şiirin ahenginin oluşmasındaki etkisi nedir? Belirtiniz.
d. Şiirlerde size hitap eden kişi şair midir söyleyici midir? Belirleyiniz.
e. Şiirlerdeki söyleyicinin kullandığı ses ve söyleyiş özelliğinin size nasıl ve neyle yansıtıldığını açıklayınız.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder