9. SINIF TÜRK EDEBİYATI FIRAT YAYINLARI CEVAPLARI
1. Şiir İnceleme Yöntemi
Günümüz diliyle
Kudhı kıkrıp oguş ferdim “Aşağıya bağırarak oymağı topladım,
Yagu karı kiriş kurdum Düşmana karşı yay kurdum,
Tokuş içre uruş berdim Savaşta vuruştum;
Eren körüp başı tığdı Adamları görüp başlarını eğdiler.”
çev.: Besim ATALAY
* * *
Gurşanın gılıcı geyin donu
Gavga bulutları sardı her yanı
Doğdu goç yiğidin şan alma günü
Can sağ iken yurt vermeniz düşmana
Âşık Şenlik
1. Yukarıdaki metinlerden birincisi, Destan Dönemi Türk Edebiyatının sözlü ürünlerindendir. İkincisi ise IX. yüzyılda yaşamış bir halk şairine aittir. Sınıfınızda iki gruba ayrılınız. Gruplardan birinde birinci metni, ikincisinde ise ikinci metni, dönemlerindeki sanat zevki, işlenen konu, tema, kullanılan kelime ve kavramlar, söyleyiş özellikleri yönünden inceleyiniz. Vardığınız sonuçları grup raporu hâlinde sınıfa sununuz.
1. Birinci metin destan dönemi aittir. Bu şiirde işlenen şavaştır. Kullanılan kelimeler bize yabancı gelse de yabancı etkileşimin olmadığını gösterir. Yine bu şiirde halk söyleyişlerini görebilmekteyiz. Diğer şiirde işlenen konu savaştır. Kullanılan kelimeler yabancı unsurlar yok denecek kadar azdır. Halka söyleyiş özellikleri göze çarpmaktadır.
2. Yukarıdaki fotoğrafları inceleyerek bir binanın yapım esnasında hangi aşamaları geçirdiğini belirtiniz. Bina inşaatında kullanılan malzemeler nelerdir? Küçük parçaların birleşerek bina gibi bir bütünü oluşturmasına siz de örnekler veriniz.
2. Yukarıdaki resimde binalar yapılırken temelinden çatısına kadar birçok işlem görmektedir. Bu işlemler sırasında kum, çimento, demir, tuğla gibi birçok unsur bir araya gelerek oluşturmaktadır.
3. Sınıfınıza getirdiğiniz şiiri düz yazıya çeviriniz. Oluşturduğunuz metinde niçin dize kullanmadığınızı açıklayınız.
3.
4. Aşağıdaki şiirleri okuyunuz. Bu şiirlerde şairlerin size hissettirmek istedikleri duyguyu ve vermek istedikleri düşünceyi tespit ediniz.
4. Birinci şiirde dünyanın geçiciliğini , ikinci şiir Yunus sevgisini üçüncü şiirde de ayrılık duygusunu işlemiştir.
5. Yandaki fotoğraf ve resim aynı varlığa ait farklı sanat dallarının ürünüdür. Şiir ve düz yazıda kullanılan dil arasında yanda verilen sanat ürünlerine benzer bir ilişki var mıdır? Açıklayınız.
5. Vardır. Düzyazı, bir varlığı olduğu aktarırken şiir değiştirerek sanatsal şekilde anlatır.
6. Sınıfınıza getirdiğiniz şiir ve düz yazıyı karşılaştırınız. Metinlerde dil nasıl kullanılmıştır? Benzerlik ve farklılıkları belirleyiniz.
6.
Şiir okunduğu zaman bir duygu, düşünce, derinlik, ses, ritim, ahenk uyandırır. Düz yazı ise bir duygu, düşünce, derinlik, ses, ritim, ahenk gerektirmez. Bize daha çok bilgi vermeye yöneliktir.
Şiir az kelime çok anlam içerir. Düz yazı ise uzun ve doğal konuştuğumuz gibidir.
Şiir de bir vurgu, sıradışılık olur. Neyin söylendiğinden çok nasıl söylendiği önemlidir. Düz yazıda ise bu yoktur.Okunduğu gibidir, vurgu ve sıradışılık gerektirmez.
Çanakkale’de Mecidiye Tabyası’nda bulunan, 276 kilogramlık top mermisini tek başına topun namlusuna yerleştirip “Ocean (Oşın)” adlı İngilizlerin en büyük zırhlısını batıran Çanakkale Savaşı kahramanı Topçu Seyit Onbaşı’nın eski heykeli artık Ankara’da.
Yerinden alınması ve yerine konulan yeni heykelin beğenilmemesi nedeniyle heykeltıraşlar arasında tartışmalara neden olan heykel, artık Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğünün bahçesinde
sergileniyor.
Basından, 17 Haziran 2006
Çanakkale içinde aynalı çarşı,
Ana ben gidiyom düşmana karşı,
Ah gençliğim eyvah!
Çanakkale içinde bir uzun servi,
Kimimiz nişanlı kimimiz evli.
Ah gençliğim eyvah!
Anonim
7.Yukarıdaki metinleri okuyunuz. Metinlerden hangisini daha ahenkli okudunuz? Sizce bu ahengi sağlayan nedir?
7. Şiirin okunuşu daha ahenklidir. Şiirin ahenk unsurları bunu etkili kılmaktadır.
8. Yukarıdaki türküyü düz yazı olarak yazınız. Yazdığınız metinle bu türkünün birbirinden farklı yönlerini açıklayınız.
8. Şiirin düzyazıya çevirirsek ahenk ve ses akışlarını kaybeder. Farkı ise düzyazıda ahenk unsurları (kafiye, redif, ölçü, ses akışı, ) yoktur şiirde vardır.
9. Aşağıdaki dizelerde şairler hangi kelimeleri gerçek anlamlarından uzak olarak kullanmıştır? Bu kelimeler, şiirlerde hangi anlam değerini kazanmıştır? Belirtiniz.
Gece sanki dağlarla çevrilmiş bir uçurum
Sessizlik duman gibi sarmış karanlıkları
Odamda yapayalnız boşluğu dinliyorum
…
Karanlık damla damla erirken karşı camda
Yine mi yalnızım, ey Allah’ım ben bu akşam?
Gölgemle yapayalnız yine bu boş odamda.
Haşim Nezihi OKAY
…
Atıyor sızıların, çıplak duvarda nabzı,
Çivi yaralarında, çivi yaralarında.
Kulak verin ki zaman, tahtayı kemiriyor,
Tavan aralarında, tavan aralarında.
…
Necip Fazıl KISAKÜREK
9. Karanlık muma benzetilmiş, gece uçuruma benzetilmiş, sessizlik dumana benzetilmiş. Benzetme yapılarak gerçek anlamından uzaklaşmıştır.
10. Şiir, gerçek hayattan uzak duyguların ifadesi midir? Tartışınız. Tartışma sonucunda vardığınız sonuçları sıralayınız.
10. Bazı şiirler vardır ki tamamen gerçek hayattan uzak duyguların ifadesi olarak karşımıza çıksa çoğunlukla şiirlerin karşılığı günümüzde değer bulmaktadır.
11. Yukarıdaki sanat ürünlerinden hangisi gerçeğine daha yakındır? Görüşünüzü nedenleriyle açıklayınız.
11. Birinci resim gerçektir. Diğeri sadece gerçeğin yansımasıdır.
12. Fotoğrafta kültürümüzü yansıtan hangi ürünleri görüyorsunuz? Kültür hangi unsurların bir araya gelmesiyle oluşur?
12. Birinci resim oya, mendil işlemesi, ikinci resim çanta dokumacılığı, üçüncü resim kilim dokumacılığı, dördüncü resim yayık var. Kültür geçmişten günümüze kadar biriken bilgi, gelenekle oluşur. Ataların bir sonraki kuşağa aktardığı unsurlara denir.
13 Aşağıya alınan şiirlerde hangi özellikler ortaktır?
13. Üçünün teması ortak :Ölümdür.
14. Hazırlıkta verilen örnek metinlerden hangisinin dili sadedir? Bu metinleri tarihsel süreç içinde düşündüğünüzde hangisi ilk önce yazılmış olabilir? Niçin böyle düşündünüz?
14. İkinci metnin dili daha sadedir. Bu metinleri tarihsel süreç içinde değerlendirirsek birinci metin daha önce yazılmıştır. Birinci metin içinde öz Türkçe kelimeler çok fazla ve bize göre anlaşılması sıkıntılı oluyor. Diğerlerindeki yabancı kelimelerin yanında kullanılan kelimeler az da olsa metin hakkında bilgi veriyor.
16. Aşağıdaki resmi inceleyiniz. Bu resimde neler görüyorsunuz? Defterinize yazınız. Yazdıklarınızı okuyunuz. Arkadaşlarınızın yazdıkları ile sizin yazdıklarınız niçin farklı oldu? Düşüncelerinizi belirtiniz.
16. Sizin yorumunuzla arkadaşlarınız yorumları elbette farklı olacaktır çünkü her insan aynı şekilde değerlendiremez. Bunda da en büyük bakış açılarını farklı olmasıdır.
17. Aşağıdaki şiiri okuyunuz. Şiirden ne anladığınızı arkadaşlarınıza açıklayınız.
Ve böyle biteviye
Vakit dar olsa gerek,
Hep içim ürpererek
Diyorum
Vakit dar olsa gerek.
Belirsiz bir âlemde,
Ekseri penceremde
Bekliyorum
Bir bahar olsa gerek.
Binmişim bir gemiye
Ve böyle biteviye
Gidiyorum
Bir diyar olsa gerek.
Ahmet Muhip DIRANAS
17.Cevabı size kalmış…
18. Sınıfınıza getirdiğiniz metinleri okuyunuz. Aynı konu hakkında yazılan bilimsel metin mi, şiir mi farklı farklı yorumlanabilir? Düşüncelerinizi metinlerden örneklerle belirtiniz.
18. Sanatsal metinlerde okuyucuyu farklı farklı yorumlaması normaldir. Bir şiirden özellikle semboller ve imgelerle dolu bir şiirden herkes farklı şeyler çıkarabilir. Bilimsel bir metin kısa, net cümleler yazıldığı ve bilimin tek doğru peşinde koştuğu düşünürsek farklı anlamlar çıkarmak söz konusu değildir.
19. Sınıfınıza getirdiğiniz şiirleri okuyunuz. Sınıfta okunan şiirlerin hangi şairlere ait olabileceğini birbirinize sorunuz. Herkes aynı kişiyi mi tahmin etti? Niçin böyle cevaplar verildiğini tartışınız. Vardığınız sonuçları sınıf tahtasına yazınız.
19.
20. Yaptığınız araştırmadan yararlanarak Orhan Veli’nin Türk şiirinde nasıl bir çığır açtığını açıklayınız.
20. Orhan Veli, edebiyatımızda klasik şiir anlayışını yıkmış, söz sanatlarıyla süslü, kafiyeli, redifli , ölçülü şiiri anlayışının yerine kuralları olmayan serbest nazımla şiir geleneğini getirmiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder